COMPLEET VERHAAL KLIK voor andere strips van Brecht Evens HET AMUSEMENT Brecht Evens Oogachtend | 336 p. | € 35,00 (HC) Uiterlijkheden Het lijkt alsof Brecht Evens in 2009 debuteerde met Ergens Waar Je Niet Wil Zijn, maar onder andere Een Boodschap uit de Ruimte (2005) en Vincent (2006) gingen eraan vooraf. Waren deze strips nog opvallend conventioneel, dan brak hij met Ergens Waar Je Niet Wil Zijn met tradities en geplogenheden. Hij ontving er de eerste Willy Vandersteenprijs voor, de Prix de l'Audace in Angoulême én een nominatie voor de prestigieuze Eisner Awards. Het kroonde hem tot prins van wat men in sommige kringen de Nieuwe Vlaamse Strip noemt. Brecht Evens was de frisse wind die verbaasde, bewondering afdwong en met wie de toekomst verzekerd leek. Het Vlaams Fonds voor de Letteren, altijd tuk op vlaggendragers die het beleid van de organisatie rechtvaardigen en glans geven, investeerde in de mooie jonge god en het talent van Evens deed de rest. Dat hij ondertussen internationale bekendheid geniet, zal wie een beetje thuis is in de stripwereld niet verbazen. Maar van de meisjes en jongens die financiële steun ontvangen, wordt verwacht dat ze ons regelmatig op iets nieuws trakteren en dat gaat in het geval van Evens niet van een leien dakje. Zijn grafische begaafdheid overklast zijn competentie om originele verhalen op een boeiende manier te vertellen. Daardoor moet er vaak zoveel tussen de lijnen worden gelezen dat het niet zeker meer is of het er allemaal wel staat. De Liefhebbers (2011) en vooral Panter (2014) zijn daar een sprekend voorbeeld van. Maar er komen geen krassen op het blazoen van deze held. Een niet onaardige fanbase ontdekt in hem glimpen van Jim Morrison, de jonge Nick Cave of Bastien Vivès en met opmerkelijke projecten zoals een reisboek voor de Fondation Louis Vuitton over Parijs, de stad waar hij woont en werkt, bevestigt hij zijn reputatie. Nu is er eindelijk het lang verwachte Het Amusement, een meer dan driehonderd pagina's dikke graphic novel waaraan Evens vier jaar heeft gewerkt. De lancering werd voorafgegaan door vakkundig teasen en lekken van informatie die het evenement glans moeten geven. Zo kwamen we te weten dat de auteur met een depressie, een manische periode, een psychose en een nieuwe depressie worstelde, we hoorden dat hij enige tijd in een instelling verbleef, dat hij MDMA nam, dat het draaiboek van deze strip zo'n vijf kilo woog en dat hij dat gewicht de ganse productieperiode met zich meedroeg. Het mag duidelijk zijn, Brecht Evens beantwoordt aan het romantische beeld dat men van het kunstenaarschap heeft: de lijdende, wroetende, getormenteerde, euforische artiest op een mansarde in Parijs. Maar in tegenstelling tot behoorlijk wat stripmakers speelt Brecht Evens niet de Artiest, hij is het ook en in zijn dooie eentje tilt hij het genre naar een hoger niveau. Faut le faire. Verhaaltechnisch gebruikt Evens in Het Amusement dezelfde trukendoos als voor Ergens Waar Je Niet Wil Zijn en De Liefhebbers. Verschillende personages zijn tegelijk aan het woord. Ze voeren intieme conversaties in bars, taxi's en toiletten. Dat levert een gekakel van jewelste tegen een muur van geluiden, tot de auteur er enkele figuren uitlicht die we de rest van het album volgen. Tant pis pour les autres. Het zorgt voor frustratie omdat een veelbelovend verhaal geen afwikkeling krijgt en een onnozel niemendalletje over verschillende pagina's uitgesponnen wordt. Het leven zoals het is, maar het nieuwe, het verrassende, het gewaagde is er ondertussen wel af. De Prix de l'Audace (de prijs voor durf en lef) verdient deze beproefde techniek niet meer. En er is nog wat. Ook al voert Evens met Rodolphe zichzelf ten tonele en krijgt Het Amusement daardoor iets therapeutisch, deze keer is met geen mogelijkheid in het flinterdunne scenario enige gelaagdheid of in de dialogen wat diepgang te ontdekken. In het beste geval is Het Amusement inhoudelijk en tekstueel een tamelijk getrouwe weergave van wat je mag verwachten als je het nachtleven induikt. Niemand gaat naar de Carré voor een diepgaand gesprek. Het draait om uiterlijkheden. En uiterlijkheden heeft de nieuwe Evens te over. Het Amusement oogt groots, spectaculair, verbluffend, fantastisch, ongelooflijk, wondermooi, sensationeel en belangrijk. Het is een indrukwekkende proeve van bekwaamheid en een buitengewone kijkervaring. Wanneer de personages op eenzelfde plek blijven, concentreert Evens zich op hun houdingen, gebaren en hun manier van kijken waardoor het visueel iets minder excentriek wordt. Maar wanneer de nachtraven besluiten om zich naar een andere boite te begeven, dompelt Evens de lezer onder in een verblindend, hallucinant en oogstrelend spektakel. Op zo'n moment lijkt het alsof er een art brut-kunstenaar aan het werk gaat, iemand die geobsedeerd z'n eigen vormtaal hanteert en wars van alle geplogenheden in grote tableaux zijn thematiek vorm geeft. Het Amusement erotiseert, mystificeert en parodieert het uitgaansleven en etaleert het buitengewone grafische talent van Brecht Evens. Dat lefgozers zoals hij breken met vooropgestelde ideeën en verwachtingen, kan de strip enkel ten goede komen. Daarom alleen al verdient dit boek een prijzenregen en een sensationele verkoop. Het Amusement kan makkelijk worden weggezet als een remake van Ergens Waar Je Niet Wil Zijn, wat het tamelijk overbodig zou maken, en toch is dat allerminst het geval. Het Amusement is visueel zo uitzonderlijk sterk dat het de lezer nog dagen achtervolgt. Dat de leeservaring dat alweer niet is, moet men er in het geval van Brecht Evens maar bijnemen. FLO VAN DIJCK --- september 2018